เถียงกันในประเด็นว่าใครคือคนดีและคนไม่ดี ผมว่ามันก็ไม่น่าตอบยากถ้าอ้างอิงพระธรรม
คนดี (อย่างน้อยสุด) ก็คือรักษาศีลได้ครบ 5 ข้อ คนไม่ดีก็คือคนที่รักษาศีล 5 ไม่ได้
แต่ที่ยากจะเข้าใจก็คือ เมื่อมองว่าชีวิตนั้นคือห้วงขณะที่ต่อกันไปเรื่อยๆ ช่วงเวลาที่เราทำดี เราก็คือคนดี ช่วงเวลาที่เราทำไม่ดี เราก็คือคนไม่ดี คนคนหนึ่งจึงมักจะเป็นทั้งคนดีและคนไม่ดี การที่มงคลชีวิต 38 ประการ ข้อที่ 1. กล่าวว่าอย่าคบคนพาล ก็เลยหมายถึงอย่าคบคนที่ในห้วงขณะที่เป็นคนพาล (ซึ่งอาจเป็นทั้งตัวเราเอง พ่อแม่ ครูอาจารย์) และข้อที่ 2. กล่าวว่าให้คบบัณฑิต ก็ย่อมครอบคลุมถึงห้วงขณะที่เป็นบัณฑิต (ซึ่งอาจเป็นโจร หัวคะแนน หรือนักการเมือง)
และที่ยากอีกประเด็นก็คือ โลกในปัจจุบันซับซ้อนจนเริ่มไม่แน่ใจว่า การกระทำอะไรบ้างที่ผิดศีล 5
นิยามศีล 5 (จาก 84000.org)
| ศีล | องค์ประกอบที่ทำให้ผิดศีล |
|---|---|
| ศีลข้อ 1.ห้ามฆ่าสัตว์ | 1.1 สัตว์มีชีวิต 1.2 รู้ว่าสัตว์มีชีวิต 1.3 จิตคิดจะฆ่า 1.4 เพียรเพื่อจะฆ่า 1.5 สัตว์ตายด้วยความเพียรนั้น |
| ศีลข้อ 2.ห้ามลักทรัพย์ | 2.1 ของมีเจ้าของหวงแหน 2.2 รู้ว่ามีเจ้าของหวงแหน 2.3 จิตคิดจะลัก 2.4 เพียรเพื่อจะลัก 2.5 นำของมาด้วยความเพียรนั้น |
| ศีลข้อ 3.ห้ามประพฤติผิดในกาม | 3.1 วัตถุที่ไม่ควรถึง (คือชายหรือหญิงที่มีเจ้าของ หรือมีผู้คุ้มครองดูแลรักษา) 3.2 จิตคิดจะเสพในวัตถุนั้น 3.3 พยายามที่จะเสพ 3.4 ทำมรรคต่อมรรคให้ถึงกัน |
| ศีลข้อ 4.ห้ามโกหก | 4.1 เรื่องไม่จริง 4.2 จิตคิดจะพูดให้ผิด 4.3 พยายามพูดออกไป 4.4 คนอื่นเข้าใจเนื้อความนั้น |
| ศีลข้อ 5.ห้ามดื่มสุราเมรัย หมายเหตุ: ปัจจุบันนับรวมสิ่งเสพติดด้วย ตามนิยาม มหาประเทศ 4 |
5.1 ของทำให้เมามีสุราเป็นต้น 5.2 จิตใคร่จะดื่ม 5.3 พยายามดื่ม 5.4 ดื่มให้ไหลล่วงลำคอเข้าไป |
ซึ่งผมคิดว่า ที่น่าจะผิดศีล 5 แต่เราเห็นอยู่เป็นประจำ ก็เช่น
ศีลข้อ 1.
- เลือกกุ้งหอยปูปลาเป็นๆ ก่อนให้ร้านเอาไปทำอาหาร
- สั่งฆ่าผู้ชุมนุม
ศีลข้อ 2.
- ใช้ซอฟแวร์เถื่อน แอพเถื่อน ดูหนังฟังเพลงละเมิดลิขสิทธิ์
- คอรัปชัน / บุกรุกป่า / ให้สัมปทานไม่เหมาะสม / เอื้อประโยชน์ให้พวกพ้อง (ขโมยสมบัติส่วนกลาง)
- เข้างานสาย อู้งาน (ขโมยเวลาจ้าง)
- หักเงิน / ตัดวันลาพนักงานโดยไม่ได้ตกลงก่อน (ขโมยสิทธิ)
- เตะถ่วง ตัดสินคดีล่าช้า บริหารงานล่าช้า (ขโมยเวลาประชาชน)
ศีลข้อ 4.
- โฆษณาชวนเชื่อ
- ประชด ดักควาย
- ใช้แอคเคาท์ปลอมทำให้คนอื่นเข้าใจผิด
- ติดสติ๊กเกอร์หลอกสิ่งศักดิ์สิทธิ์ (เช่น รถคันนี้สีแดง)
ส่วนศีลข้อ 3. และ 5. ค่อนข้างจะชัดเจนอยู่แล้ว
ดังนั้น การที่เราเรียกร้องให้คนอื่นเป็นคนดี และคิดว่าเราเองเป็นคนดี ถ้ายึดตามศีล 5 ก็จะพบคนไม่ดีอยู่เยอะแยะ ยอมรับความจริงแล้วก็พัฒนาตัวเองและบ้านเมืองกันดีกว่า